Microsoft każe sobie płacić pieniądze za wszystko z czego korzysta przeciętny użytkownik w odniesieniu do oprogramowania. W jaki sposób dokonuje się płatności? Konieczny jest zakup licencji nie tylko na system operacyjny, ale również bazę danych czy serwer plików. Licencjonowania dokonuje się na użytkownika, stacje roboczą lub rdzeń procesora. Taki oto krótki wstęp, więcej szczegółów poniżej.

Dostępne typy licencji w systemach Microsoft

Podstawowym typem licencji są licencje CAL (Client Access Licenses) dla użytkownika oraz dla stacji roboczej. W zakresie zarządzania urządzeniami, firma Microsoft oferuje licencje Server ML (licencje na zarządzanie dla serwera). Pozwalające zarządzania środowiskami serwerowego systemu operacyjnego (OSE, Operating System Environment). Dla urządzeń innych niż serwery, udostępniono licencje Client ML (na zarządzanie dla klienta) dla systemu operacyjnego (OSE) oraz na użytkownika.

Oczywiście w celu zakupu właściwych licencji najlepiej porozmawiać z firmą, która specjalizuje się w tej materii.

Licencje CAL dla użytkownika (Client Access Licenses per user)

Ten typ licencji charakteryzuje się koniecznością zakupu jeden sztuki licencji dla każdego użytkownika, który chce uzyskać dostęp do zasobów serwera. Dużym plusem jest fakt, że ta licencja pozwala na dostęp do zasobów serwera z dowolnej stacji roboczej w organizacji. Takie podejście sprawdzi się w przypadku pracowników, którzy często logują się na różnych stacjach roboczych.

Licencje CAL dla stacji roboczej (Client Access Licenses per device)

W tym przypadku sytuacja jest odmienna, licencja musi zostać nabyta na stacje roboczą. W tym przypadku dowolna liczba użytkowników może z tej stacji pracować z usługami serwera. Idealna sytuacja przy pracy zmianowej w organizacji.

Licencje EC (External Connector)

Ten typ licencji w większości łączy dwa wcześniejsze podejścia, jednak jest wykorzystywany w nieco inny sposób. Przeznaczony jest dla dostępu użytkowników z zewnątrz. Licencje należy kupić na użytkownika lub na serwer do którego zewnętrzni użytkownicy mają mieć dostęp.

Użytkownik zewnętrzny to osoba, która nie ma typowego dla pracowników dostępu do sieci danej organizacji. Licencja EC przypisana do serwera umożliwia uzyskanie dostępu do niego dowolnej liczbie użytkowników zewnętrznych. Każdy serwer fizyczny, z którego korzystają użytkownicy zewnętrzni, wymaga tylko jednej licencji EC bez względu na liczbę uruchomionych instancji oprogramowania. „Instancja” to zainstalowana kopia oprogramowania.
Licencje dające prawo do uruchamiania instancji oprogramowania serwerowego są udzielane odrębnie. Licencja EC, podobnie jak licencja CAL, umożliwia po prostu uzyskanie dostępu. Na decyzję dotyczącą zakupu dla użytkowników zewnętrznych licencji CAL lub EC mają wpływ głównie przesłanki finansowe, jak zwykle :).

Licencje na „rdzeń” (per core)

Część usług serwerowych w środowisku Microsoft wymaga licencji na „rdzeń” procesora na którym działa.

W modelu licencjonowania na rdzeń, oprogramowanie/usługa wymaga licencji dla wszystkich fizycznych rdzeni serwera. Należy policzyć wszystkie fizyczne rdzenie każdego procesora w serwerze, po czym pomnożyć tę liczbę przez odpowiedni współczynnik rdzeni (core factor). W takim podejściu nie trzeba kupować dodatkowych licencji CAL.

Patrząc na dwa powyższe screeny, wyliczenie jest następujące:

• 2 procesory fizyczne,
• Każdy procesor fizyczny ma 2 rdzenie,
• Dla procesorów 2-rdzenowych współczynnik wynosi 2,
• Ostatecznie mamy: 2x2x2 czyli w sumie 8 licencji, które należy zakupić

Przykładem usługi, który może działać w tym typie licencjonowania jest baza danych MSSQL.

Licencje wyspecjalizowane (Specialized licenses)

Serwery wyspecjalizowane to model licencjonowania, który obejmuje wyłącznie licencje na serwer i zwykle nie wymaga licencji CAL. W przypadku modelu Serwery wyspecjalizowane, licencja na serwer jest wymagana dla każdej instancji oprogramowania serwera działającej na serwerze. Instancja taka może być uruchomiona w fizycznym lub wirtualnym środowisku systemu operacyjnego. Niektóre produkty w drodze wyjątku zapewniają dodatkowo specyficzne prawa używania.

Przykładem tego licencjonowania może być oprogramowanie typu Windows Server Essentials i Forefront Identity Manager — Windows Live Edition.

Licencjonowanie serwera zarządzającego (Managing Licenses)

W modelu licencjonowania Serwery zarządzające należy nabyć odpowiednią liczbę licencji ML (na zarządzanie). Istotne jest właściwe wybranie kategorii (serwerowych/klienckich) oraz typu (na OSE i/lub na użytkownika),następnie przypisanie do urządzenia, na którym ma się odbywać zarządzanie środowiskiem. Licencja ML obejmuje możliwość do uruchamiania odpowiedniego oprogramowania serwera zarządzającego, dzięki czemu nie trzeba kupować odrębnych licencji na to oprogramowanie.
Zarządzanie środowiskami systemu operacyjnego (serwer OSE) wymaga serwerowe licencje ML na zarządzanie (dostępne są tylko licencje typu OSE). Zarządzanie innymi niż serwerowe środowiskami systemu operacyjnego, wymaga klienckich licencji ML na zarządzanie (dostępne są licencje na OSE/na użytkownika).

Porównanie CAL/ML

W poniższej tabeli widnieje zestawienie porównujące dwa typy licencji, CAL oraz ML.

Produkt	Na rdzeń/CAL	Na rdzeń	Serwer + CAL	Serwer wyspecjalizowany	ML
Windows Server	✓			✓
SQL Server		✓	✓
Exchange Server			✓
Skype for Business Server			✓
SharePoint Server			✓
System Center					✓
Project Server			✓

Pakiety licencji dostępowych CAL do serwerów Microsoft obejmują dwa produkty:

• Pakiet Microsoft Core CAL: obejmuje 6 technologii ułatwiających stworzenie solidnej infrastruktury informatycznej i udostępnia niezbędne funkcje dla użytkowników.
• Pakiet Microsoft Enterprise CAL: to 12 najnowszych produktów stanowiących przyszłość w zakresie efektywności pracy. Pakiet składa się produktów między innymi z zakresu zapewniania zgodności z regulacjami, współpracy w czasie rzeczywistym, bezpieczeństwa, komunikacji i zarządzania komputerami.

Pakiety licencji CAL

Pakiet licencji dostępowych (CAL) to pojedyncza licencja, dająca prawa do używania równoważne prawom wynikającym z posiadania wielu licencji. Podobnie jak inne licencje CAL, pakiety licencji CAL można licencjonować na użytkownika albo na urządzenie. Pakiety licencji CAL upraszczają licencjonowanie i weryfikację licencji, zmniejszając liczbę licencji niezbędnych do korzystania z serwerów firmy Microsoft. Nabycie pakietu licencji CAL może być także bardziej opłacalne niż nabywanie odrębnych licencji na poszczególne składniki. Z uwagi na to, że pakiet licencji CAL stanowi pojedynczą licencję (złożoną z poszczególnych licencji CAL), nie może być on dzielony pomiędzy różnych użytkowników ani różne urządzenia. Każdy pakiet licencji CAL jest przypisany tylko do jednego użytkownika albo urządzenia.
Istnieją dwa typy pakietów licencji dostępowych CAL firmy Microsoft:

• Pakiet Microsoft Core CAL
• Pakiet Microsoft Enterprise CAL, zawierający wszystkie funkcje dostępne w pakiecie Microsoft Core CAL

Jakie technologie są dostępne w pakietach?

Poniżej schemat licencjonowania z podziałem na typy:

Pakiety licencji dostępowych CAL firmy Microsoft zapewniają prawo do korzystania z określonego zestawu produktów serwerowych firmy Microsoft. Poza pakietami licencji CAL należy zakupić dodatkowe licencje na oprogramowanie, takie jak licencje na serwery, odpowiadające poszczególnym składnikom pakietu licencji CAL. Trzeba też spełnić odpowiednie wymagania wstępne dotyczące oprogramowania (np. wymóg posiadania licencji Microsoft SQL Server).

Używanie licencji i ich aktualizacja

Pakiety licencji dostępowych CAL mogą zapewniać prawa używania oprogramowania równoważne z prawami wynikającymi z licencji, które nie są klienckimi licencjami dostępowymi. Pakiety licencji CAL zapewniają na przykład prawo do zarządzania urządzeniami w ramach Microsoft System Center, objęte klienckimi licencjami na zarządzanie.
W każdym przypadku, pakiet licencji dostępowych CAL zapewnia takie same prawa do używania danego produktu lub usługi, jak pojedyncza licencja na produkt lub usługę. Jedyna różnica polega na tym, że w przypadku pakietów licencji dostępowych CAL dostępna jest zarówno opcja licencjonowania na użytkownika, jak i na urządzenie, nawet jeśli obie te opcje nie są dostępne poza takim pakietem. Na przykład licencje na użytkownika Microsoft System Center Configuration Manager są dostępne w ramach pakietów Core CAL i Enterprise CAL, mimo że Microsoft System Center Configuration Manager jest oferowany indywidualnie w formie klienckiej licencji na zarządzanie licencjonowanej na system operacyjny.

Pakiety licencji dostępowych CAL obejmują licencje na produkty, które są wydawane niezależnie, w związku z czym pakiety te nie mają przypisanych określonych wersji. Pakiety licencji dostępowych CAL są dostępne wyłącznie z Software Assurance, a zatem zapewniają prawo do używania najnowszej wersji każdego produktu z pakietu. Jeśli Software Assurance wygaśnie a klient nabył licencje bezterminowe, to prawa do używania określa najnowsza wersja produktu, dostępna na rynku przed wygaśnięciem SA. Prawa do usług online wygasają wraz z Software Assurance bez względu na to, czy pakiet licencji dostępowych CAL jest licencją bezterminową.

CAL Suite Bridge

Licencje CAL Suite Bridge firmy Microsoft są używane podczas przechodzenia z pakietu licencji dostępowych CAL (do użytku lokalnego) na porównywalne rozwiązanie będące połączeniem produktów i usług online. Licencje CAL Suite Bridge obejmują zatem te składowe pakietów licencji CAL, które nie są uwzględnione w ramach licencji Office 365 ani w pakiecie Enterprise Mobility + Security. Dzięki licencjom CAL Suite Bridge klienci, korzystający aktualnie z pakietów licencji dostępowych CAL, mogą utrzymać obecny dostęp do oprogramowania w zakresie tych składowych pakietów licencji CAL, które nie są objęte licencjami w ramach odpowiedniej usługi online.

Zalety licencji CAL Suite Bridge

• Utrzymanie praw dostępu do serwerów lokalnych . Klienci korzystający aktualnie z pakietów licencji dostępowych CAL (Core CAL i Enterprise CAL) utrzymują prawa dostępu do składowych pakietów licencji CAL, które nie są objęte odpowiednimi usługami online – pakietem Enterprise Mobility + Security lub usługą Office 365.
• Spełnienie zobowiązania do korzystania w całej organizacji. Licencje CAL Suite Bridge — w połączeniu z odpowiednimi Usługami Online Enterprise — pozwalają spełnić zobowiązanie do korzystania w całej organizacji z pakietów Core CAL lub Enterprise CAL.
• Zachowanie zniżek dotyczących produktów enterprise. Korzystając z licencji CAL Suite Bridge, organizacja otrzymuje zniżki (dotyczące produktów enterprise i platformy) na poziomie porównywalnym z zastępowanym pakietem.

Struktura licencji CAL Suite Bridge

Licencje CAL Suite Bridge odzwierciedlają strukturę istniejących pakietów licencji dostępowych CAL firmy Microsoft. Licencje CAL Suite Bridge:

• Dostępne tylko jako subskrypcje.
• Licencjonowane na użytkownika.
• Produkty enterprise zapewniają zarówno zniżki dla produktów enterprise nabywanych na całą organizację, jak i zniżki dotyczące platformy.

Składniki licencji CAL Suite Bridge

Składniki licencji CAL Suite Bridge zależą od wymaganego typu usług online firmy Microsoft. Istnieją trzy grupy licencji CAL Suite Bridge:

• Licencje CAL Suite Bridge do usługi Office 365.
• Licencje CAL Suite Bridge do usługi Office 365 i pakietu Enterprise Mobility + Security.
• Licencje CAL Suite Bridge do pakietu Enterprise Mobility + Security.

Jak kupić licencje CAL Suite Bridge

Licencje CAL Suite Bridge są używane podczas przechodzenia z pakietu licencji CAL na porównywalne rozwiązanie w postaci usługi online. Licencja CAL Suite Bridge może być zakupiona tylko w połączeniu z odpowiednią uprawniającą usługą online.

Wdrożenie i nadzór nad licencjami

Zarządzanie oprogramowaniem (SAM, Software Asset Management) to newralgiczny proces biznesowy udostępniający system skutecznego zarządzania zasobami informatycznymi firmy i optymalizowania ich. Dzięki wdrożeniu najlepszych praktyk SAM zarządzania oprogramowaniem, można ochronić inwestycje poczynione w oprogramowanie, prowadzić ewidencję zasobów, sprawdzać ich lokalizację oraz efektywność ich wykorzystywania.
SAM wspomaga następujące procesy:

• Kontrola kosztów oraz ryzyka biznesowego w celu zapewnienia mocniejszej i bardziej stabilnej pozycji finansowej.
• Optymalizacja dotychczasowych inwestycji, umożliwiająca lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów.
• Rozwój nadążający (dzięki zwiększeniu elastyczności i sprawności działania) za rosnącymi potrzebami organizacji — w kontekście jej rozmiaru i dojrzałości.

Zestaw narzędzi firmy Microsoft wspomagający ocenę i planowanie (MAP, Microsoft Assessment Planning Toolkit) obejmuje narzędzie do śledzenia użycia oprogramowania, które udostępnia raporty dotyczące wykorzystania następujących produktów serwerowych: Windows Server, Microsoft Exchange Server, Microsoft SQL Server, Microsoft SharePoint Server i Microsoft System Center Configuration Manager.
Ta automatycznie działająca funkcja, usprawniająca zarządzanie oprogramowaniem, jest przeznaczona dla klientów korzystających z programów licencjonowania grupowego firmy Microsoft. Więcej na temat narzędzia MAP Toolkit.
Raporty tworzone przez narzędzie do śledzenia użycia oprogramowania zapewniają wgląd w rzeczywiste wykorzystanie serwerów. Te informacje przydają się przy porównaniu wyników z kupionymi licencjami dostępowymi CAL, do licencjonowania zamówienia korygującego „True-up” i podczas prowadzenia dyskusji na temat odnowienia umów licencyjnych.

Podsumowanie

Licencjonowanie jest bardzo istotnym elementem pracy Administratora IT. Brak zestawu licencji, które odpowiadają infrastrukturze może się prędzej czy później zemścić. Dlatego warto zinwentaryzować wszystkie usługi oaz aplikacje w sieci. Przy kontroli Microsoft (tak istnieje coś takiego) można otrzymać pokaźny rachunek na brakujące licencje.

Licencje przypisywane do użytkownika, urządzenia etc. są przypisane do konkretnej wersji systemu, po aktualizacji systemu do nowszej wersji konieczne jest również zaktualizowanie licencji.

Warto wiedzieć, że użytkownik, którego konto zostało wyłączone ale nie usunięte również potrzebuje licencji.

---

Dziękuję Ci, za poświęcony czas na przeczytanie tego artykułu. Jeśli był on dla Ciebie przydatny, to gorąco zachęcam Cię do zapisania się na mój newsletter, jeżeli jeszcze Cię tam nie ma. Proszę Cię także o “polubienie” mojego bloga na Facebooku oraz kanału na YouTube – pomoże mi to dotrzeć do nowych odbiorców. Raz w tygodniu (niedziela punkt 17.00) otrzymasz powiadomienia o nowych artykułach / projektach zanim staną się publiczne. Możesz również pozostawić całkowicie anonimowy pomysł na wpis/nagranie.

Link do formularza tutaj: https://beitadmin.pl/pomysly

Pozostaw również komentarz lub napisz do mnie wiadomość odpisuję na każdą, jeżeli Masz jakieś pytania:).